Afgelopen week vroeg ik aan een klant die net bij mij het coachingstraject was gestart, wat de ‘druppel’ was geweest waardoor de emmer was overgelopen. Hij was een paar weken geleden uitgevallen van z’n werk en zat thuis met een burn-out.
Ik vraag dit wel vaker en meestal zijn het hele simpele dingen. Een collega die oprecht vraagt hoe het met je gaat, naar je volle agenda kijken en weten dat het nu écht niet meer gaat lukken of wanneer je partner je vertelt dat je al een hele tijd zo afwezig bent.
Maar ik ken ook een heel extreem voorbeeld. Dat vertelde een keer iemand tijdens een cursus. Na een overleg van haar werk, fietste ze ’s avonds naar huis en ineens lag ze zomaar op straat. Ze was gevallen en kon niets meer. Ze kon zich niet meer bewegen, alleen nog haar telefoon pakken om haar vriend te bellen met de vraag of hij haar kon ophalen.
Je lichaam is je beste raadgever
In zo’n situatie schakelt je lichaam je uit. Die zegt dan eigenlijk ‘Als jij niet luistert naar de signalen die ik geef en geen rust neemt, dan doe ik het wel voor je’. Noodgedwongen dus.
Je lichaam is dan ook je beste raadgever, zeg ik altijd. Die weet precies wat wel en niet goed voor je. En wanneer je lichaam merkt dat het de verkeerde kant opgaat, krijg je allerlei signaaltjes.
Dat begint eerst met een klein waarschuwingssteentje, bijvoorbeeld wat vaker last van hoofdpijn of nekklachten. Dan wordt het een wat grotere kiezelsteen en merk je dat het je steeds meer moeite kost om ’s ochtends uit bed te komen omdat je zo slecht slaapt. En zo gaat het door, totdat die grote steen komt en je echt niet meer kunt. Het is dan ook heel belangrijk dat je deze lichaamssignalen op tijd leert herkennen. Dan kan je die grote steen voor zijn.
Leer de signalen (h)erkennen
Ik weet uit ervaring dat het best lastig is om zelf die waarschuwingen te leren herkennen. Mijn checklist met 33 signalen van chronische stress kan dan ook een wake-up call voor je zijn. En wanneer je weet wat jouw lichaamssignalen zijn en er ook een groot aantal herkent, moet je vervolgens deze lichaamssignalen nog kunnen erkennen. Accepteer je dat het inderdaad zo is en ga je hulp hiervoor zoeken, of blijf je nog steeds tegen jezelf zeggen dat het ‘vanzelf’ wel weer goed gaat komen ….
Hoe je brein hiermee omgaat
Dit alles wordt veroorzaakt door je brein. Die zet je bij langdurige stress in de ‘overlevingsstand’. Dat betekent dat je een soort oogkleppen op krijgt zoals ik het altijd noem. Daardoor is je blik alleen maar op recht vooruit gericht. Op wat je nodig hebt om de dag door te komen. En daar past niet bij dat je eens goed over jezelf gaat nadenken. Of het wel klopt hoe je je voelt en of dit pas een week zo is of misschien al maanden of zelfs jaren ….
Je stress-systeem is er namelijk op gericht om je in actie te zetten, om je te laten vechten of vluchten. Aangezien we tegenwoordig niet meer hoeven te vechten of vluchten voor een of ander wild dier, reageren we anders. Vechten is meestal het doorgaan op wilskracht. Alles uit je lijf halen waardoor je op een gegeven moment uitgeput raakt. En vluchten kan je zien als je kop in het zand steken, ‘als ik er maar niet te veel over nadenk, dan is het er ook niet’.
Hoe het momenteel is
Een paar jaar geleden had nog 1 op de 8 werkenden last van burn-outklachten, Dat betekent nog niet dat 1 op de 8 met een burn-out thuis zat hoor. Het gaat erom dat ze te maken hadden met lichaamssignalen en klachten die op termijn een burn-out veroorzaken wanneer je hier niets mee doet. Vorig jaar was dat al 1 op de 7 geworden en uit recent onderzoek is gebleken dat inmiddels al 1 op de 6 werkenden hier last van heeft. Ze voorspellen zelfs dat in 2030 een kwart van de werknemers minder inzetbaar zal zijn door stress of overbelasting.
Dat kan toch niet zo doorgaan?
Ik heb net een boek gelezen van Thijs Launspach, waarin hij een pleidooi houdt om met z’n allen voor een burn-out vrij 2030 te gaan. Of dat helemaal realistisch is is weet ik niet, maar we kunnen wel een poging doen toch?
Vandaar alle info die ik je net heb gegeven. Als het voor jou niet van toepassing is, misschien kan je iemand anders dan hiermee helpen. Feit is namelijk dat mensen in iemands omgeving de signalen al zo’n half jaar eerder opmerken dan de persoon zelf.
P.S. Heb je meer dan 10 signalen vanuit de checklist bij je zelf erkent? Dan is een gratis stress-analyse misschien een goede volgende stap voor je.